തന്റെ ആദ്യകാല ജീവിതം തുറന്നു പറഞ്ഞ് പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്രമോദി

ന്യൂഡൽഹി: മൺതറയുള്ള ഒറ്റമുറി വീട്ടിലാണ് താൻ വളർന്നതെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്രമോദി. കുടുംബത്തിന് സാമ്പത്തിക ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ ഉണ്ടായിരുന്നെന്നും എന്നാൽ, വീട്ടിൽ ദാരിദ്ര്യം ഉണ്ടായിരുന്നില്ലെന്നും അദ്ദേഹം വ്യക്തമാക്കി. അമേരിക്കൻ പോഡ്കാസ്റ്റർ ലെക്‌സ് ഫ്രിഡ്മാന് നൽകിയ അഭിമുഖത്തിലാണ് മോദി തന്റെ ആദ്യകാല ജീവിതത്തെ കുറിച്ച് തുറന്നു പറഞ്ഞത്. താനും സഹോദരങ്ങളും ഒരിക്കൽ പോലും ഷൂസ് ധരിച്ചിരുന്നില്ലെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. തനിക്കുള്ളിലെ മൂല്യങ്ങൾ രൂപപ്പെടുത്തിയത് അമ്മയാണെന്നും മോദി അഭിമുഖത്തിൽ വ്യക്തമാക്കി.

പുലർച്ചെ നാല്, നാലരയാകുമ്പോൾ പിതാവ് ഉറക്കമുണരും. ഒരുപാട് ദൂരം നടന്ന് പല ക്ഷേത്രങ്ങളിലും ദർശനം നടത്തിയശേഷമാണ് അദ്ദേഹം കടയിലെത്തുക. നടക്കുമ്പോൾ ഒരു പ്രത്യേകതരം ശബ്ദം കേൾപ്പിക്കുന്ന ചെരിപ്പായിരുന്നു അദ്ദേഹം ധരിച്ചിരുന്നത്. ആ ശബ്ദം കേൾക്കുമ്പോഴേ ദാമോദർ വരുന്നുണ്ടെന്ന് അയൽവാസികൾ പറയുമായിരുന്നെന്നും നരേന്ദ്ര മോദി ഓർക്കുന്നു.

‘ഷൂസ് പോലുള്ള വസ്തുക്കളേക്കുറിച്ച് എനിക്കും സഹോദരങ്ങൾക്കും ഓർക്കാൻപോലുമാവില്ലായിരുന്നു. നല്ല ഷൂസ് ധരിക്കാൻ ശീലിച്ച ഒരാൾക്ക് അവ ഇല്ലാത്തപ്പോൾ അതിന്റെ അഭാവം അനുഭവപ്പെടും. എന്നാൽ ഞങ്ങളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, ഞങ്ങൾ ജീവിതത്തിൽ ഒരിക്കലും ഷൂസ് ധരിച്ചിരുന്നില്ല. അതുകൊണ്ട് അവ വലിയ കാര്യമാണെന്നുപോലും ഞങ്ങൾക്കറിയില്ലായിരുന്നു. ഒരിക്കൽ ഞാൻ ചെരിപ്പില്ലാതെ സ്‌കൂളിൽ പോകുന്നത് കണ്ടപ്പോൾ ഒരു അമ്മാവൻ വെളുത്ത ക്യാൻവാസ് ഷൂസ് വാങ്ങിത്തന്നു. അന്നതിന് പത്തോ പന്ത്രണ്ടോ രൂപയുണ്ടാവും.

ആ ഷൂസ് വൃത്തിയായി സൂക്ഷിക്കുന്നത് ഒരു വെല്ലുവിളിതന്നെയായിരുന്നു. സ്‌കൂൾവിട്ടുവരുമ്പോൾ ബാക്കി വന്ന ചോക്കുകഷണങ്ങൾ പെറുക്കിയെടുത്ത് കൊണ്ടുവരും. വെള്ളത്തിൽ കുതിർത്തശേഷം കുഴമ്പുരൂപത്തിലാക്കിയെടുക്കും. ചെളിയായ ഷൂസ് പഴയതുപോലെ വൃത്തിയാക്കാൻ ഈ പേസ്റ്റാണ് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്.’ മോദി ഓർമിച്ചു.

തന്റെ കുടുംബം ഒരിക്കലും പരാതിപ്പെടുകയോ മറ്റുള്ളവരുമായി തങ്ങളെ താരതമ്യം ചെയ്യുകയോ ചെയ്തിട്ടില്ലെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി മോദി പറഞ്ഞു. ലളിതമായ ജീവിതത്തിൽ സന്തോഷം കണ്ടെത്തുകയും കഠിനാധ്വാനത്തിലും സ്ഥിരോത്സാഹത്തിലും ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുകയും ചെയ്‌തെന്ന് നരേന്ദ്ര മോദി പറഞ്ഞു. തനിക്കുള്ളിലെ മൂല്യങ്ങൾ രൂപപ്പെടുത്തിയത് അമ്മയാണ്. പുലർച്ചെ അഞ്ചുമണിക്ക് എഴുന്നേൽക്കുന്ന അമ്മ മറ്റുള്ളവരെ സഹായിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. ‘സമൂഹത്തോടുള്ള സഹാനുഭൂതി, മറ്റുള്ളവർക്ക് നല്ലത് ചെയ്യാനുള്ള ആഗ്രഹം – ഈ മൂല്യങ്ങൾ എന്റെ കുടുംബം എന്നിൽ സന്നിവേശിപ്പിച്ചതാണ്,’ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.

ഗുജറാത്ത് മുഖ്യമന്ത്രിയാകുന്നതുവരെ തന്റെ ജീവിതം എങ്ങനെ അജ്ഞാതമായിരുന്നുവെന്നും പ്രധാനമന്ത്രി മോദി പറഞ്ഞു. ‘ഞാൻ സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്തപ്പോൾ, റിപ്പോർട്ടർമാർ എന്റെ ഗ്രാമത്തിൽ പോയി, എന്റെ ബാല്യകാല സുഹൃത്തുക്കളെ കണ്ടു, എന്റെ വീടിന്റെ വീഡിയോകൾ പകർത്തി. അപ്പോഴാണ് ആളുകൾ ചോദിക്കാൻ തുടങ്ങിയത്, ‘ഇയാൾ ആരാണെന്നും ഏത് പശ്ചാത്തലത്തിൽ നിന്നാണ് വരുന്നതെന്നും,’ അദ്ദേഹം കൂട്ടിച്ചേർത്തു.

​ഗുജറാത്തിലെ വർ​ഗീയ കലാപത്തെ കുറിച്ചും മോദി അഭിമുഖത്തിൽ പറയുന്നുണ്ട്. ഗോധ്ര ട്രെയിൻ തീവെയ്പ്പ് “സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത വ്യാപ്തിയുള്ള” ഒരു ദുരന്തമെന്നായിരുന്നു നരേന്ദ്രമോദിയുടെ പ്രതികരണം. അത് “കലാപത്തിന് ഒരു ജ്വലന ബിന്ദുവായി” മാറിയെന്നും മോദി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. താൻ​ ​ഗുജറാത്ത് മുഖ്യമന്ത്രിയായിരിക്കെ നടന്ന കലാപമാണ് ​ഗുജറാത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ വർ​ഗീയ കലാപമെന്ന വിശേഷണം യഥാർത്ഥത്തിൽ തെറ്റാണെന്നും മോദി പറഞ്ഞു.

​ഗുജറാത്തിൽ വർഗീയ കലാപങ്ങൾ പതിവായിരുന്നുവെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. 2002 ന് മുമ്പ് ഗുജറാത്തിൽ 250 ലധികം കലാപങ്ങൾ നടന്നിരുന്നുവെന്നും മോദി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. “…പക്ഷേ 2002 ന് ശേഷം 22 വർഷമായി ഗുജറാത്തിൽ ഒരു വലിയ കലാപം പോലും ഉണ്ടായിട്ടില്ല. ഗുജറാത്ത് പൂർണ്ണമായും സമാധാനപരമായി തുടരുന്നു,” അദ്ദേഹം കൂട്ടിച്ചേർത്തു.

കലാപത്തിനുശേഷം ആളുകൾ തന്റെ പ്രതിച്ഛായയെ അപകീർത്തിപ്പെടുത്താൻ ശ്രമിച്ചുവെന്നും മോദി ആരോപിക്കുന്നു. പക്ഷേ ഒടുവിൽ നീതി വിജയിച്ചു. കലാപങ്ങളിൽ തനിക്ക് പങ്കില്ലെന്ന് കോടതികൾ വിധിച്ചു. “ആ സമയത്ത്, നമ്മുടെ രാഷ്ട്രീയ എതിരാളികൾ കേന്ദ്രത്തിൽ അധികാരത്തിലായിരുന്നു, സ്വാഭാവികമായും അവർ ഞങ്ങൾക്കെതിരായ എല്ലാ ആരോപണങ്ങളും നിലനിൽക്കണമെന്ന് ആഗ്രഹിച്ചു. അവരുടെ അക്ഷീണ ശ്രമങ്ങൾക്കിടയിലും, ജുഡീഷ്യറി രണ്ടുതവണ സ്ഥിതിഗതികൾ സൂക്ഷ്മമായി വിശകലനം ചെയ്യുകയും ഒടുവിൽ ഞങ്ങൾ പൂർണ്ണമായും നിരപരാധികളാണെന്ന് കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്തു. യഥാർത്ഥത്തിൽ കോടതികളിൽ നിന്ന് നീതി ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്,” അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.

മുഖ്യമന്ത്രിയായിരിക്കെ 2002-ൽ ഗുജറാത്തിൽ നടന്ന വർഗീയ കലാപത്തിൽ നിന്ന് പഠിച്ച പാഠങ്ങളെക്കുറിച്ചായിരുന്നു ഫ്രിഡ്മാൻ മോദിയോട് ചോദിച്ചത്.

“2002-ൽ ഗുജറാത്തിൽ നടന്ന കലാപം പോലുള്ള രണ്ട് വിധികൾ നിങ്ങൾ പരാമർശിച്ചപ്പോൾ, അതിനു മുമ്പുള്ള 12 മുതൽ 15 മാസത്തെ സംഭവങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ ചിത്രം നിങ്ങൾക്ക് വരയ്ക്കാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു, അതുവഴി ആ കാലത്തെ അന്തരീക്ഷം നിങ്ങൾക്ക് പൂർണ്ണമായി മനസ്സിലാക്കാൻ കഴിയും. ഉദാഹരണത്തിന്, 1999 ഡിസംബർ 24 എടുക്കുക. കാഠ്മണ്ഡുവിൽ നിന്ന് ഡൽഹിയിലേക്കുള്ള ഒരു ഇന്ത്യൻ വിമാനം തട്ടിക്കൊണ്ടുപോയി അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്ക് റീഡയറക്ട് ചെയ്ത് കാണ്ഡഹാറിൽ ഇറക്കി. നൂറുകണക്കിന് ഇന്ത്യൻ യാത്രക്കാരെ ബന്ദികളാക്കി. ഇന്ത്യയിലുടനീളം ഇത് വലിയ പ്രക്ഷുബ്ധത സൃഷ്ടിച്ചു, ആളുകൾ ജീവിതത്തിലും മരണത്തിലും അനിശ്ചിതത്വം നേരിട്ടു,” മോദി പറഞ്ഞു.

“പിന്നെ, 2000-ൽ ഡൽഹിയിലെ ചെങ്കോട്ട തീവ്രവാദികൾ ആക്രമിച്ചു. മറ്റൊരു പ്രതിസന്ധി രാജ്യത്തെ ബാധിച്ചു, ഭയവും പ്രക്ഷുബ്ധതയും വർദ്ധിപ്പിച്ചു. 2001 സെപ്റ്റംബർ 11-ന് അമേരിക്കയിലെ ഇരട്ട ഗോപുരങ്ങൾ ഒരു വിനാശകരമായ ഭീകരാക്രമണത്തെ നേരിട്ടു, ലോകത്തെ മുഴുവൻ ഞെട്ടിച്ചു. കാരണം, ആത്യന്തികമായി, ഈ ആക്രമണങ്ങൾക്ക് പിന്നിലുള്ള ആളുകൾ സമാനമായ ഒരു മനോഭാവത്താൽ നയിക്കപ്പെടുന്നു. തുടർന്ന് 2001 ഒക്ടോബറിൽ, ജമ്മു കശ്മീർ നിയമസഭയെ തീവ്രവാദികൾ ആക്രമിച്ചു. താമസിയാതെ, 2001 ഡിസംബർ 13-ന് ഇന്ത്യയുടെ പാർലമെന്റ് ലക്ഷ്യം വച്ചു. എട്ട് മുതൽ പത്ത് മാസങ്ങൾക്കുള്ളിൽ, ആഗോളതലത്തിൽ വലിയ ഭീകരാക്രമണങ്ങൾ നടന്നു, രക്തച്ചൊരിച്ചിലിനും നിരപരാധികളുടെ ജീവൻ നഷ്ടപ്പെടുന്നതിനും കാരണമായ അക്രമ സംഭവങ്ങൾ. ഇത്രയും പിരിമുറുക്കമുള്ള ഒരു അന്തരീക്ഷത്തിൽ, ചെറിയ തീപ്പൊരി പോലും അസ്വസ്ഥതകൾ ജ്വലിപ്പിക്കും. സ്ഥിതി ഇതിനകം തന്നെ അങ്ങേയറ്റം അസ്ഥിരമായിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു. അത്തരം സമയങ്ങളിൽ, പെട്ടെന്ന്, 2001 ഒക്ടോബർ 7 ന്, ഗുജറാത്ത് മുഖ്യമന്ത്രിയാകാനുള്ള ഉത്തരവാദിത്തം എനിക്ക് ലഭിച്ചു. ഇതൊരു വലിയ വെല്ലുവിളിയായിരുന്നു”.

“ആ സമയത്ത്, ഗുജറാത്ത് ഒരു വിനാശകരമായ ഭൂകമ്പത്തിൽ നിന്ന് കരകയറുകയായിരുന്നു, ആയിരക്കണക്കിന് ആളുകളുടെ മരണത്തിനിടയാക്കിയ നൂറ്റാണ്ടിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഭൂകമ്പം. മുഖ്യമന്ത്രി എന്ന നിലയിൽ എന്റെ ആദ്യത്തെ പ്രധാന ദൗത്യം അതിജീവിച്ചവരുടെ പുനരധിവാസ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് മേൽനോട്ടം വഹിക്കുക എന്നതായിരുന്നു. ഇത് ഒരു നിർണായക ദൗത്യമായിരുന്നു, സത്യപ്രതിജ്ഞയ്ക്ക് ശേഷമുള്ള ആദ്യ ദിവസം മുതൽ ഞാൻ അതിൽ മുഴുകി. സർക്കാരുമായി യാതൊരു മുൻ പരിചയവുമില്ലാത്ത ഒരു വ്യക്തിയായിരുന്നു ഞാൻ. ഞാൻ ഒരു ഭരണത്തിന്റെയും ഭാഗമായിട്ടില്ല, മുമ്പ് ഒരു സർക്കാരിലും സേവനമനുഷ്ഠിച്ചിട്ടില്ല. ഞാൻ ഒരിക്കലും ഒരു തിരഞ്ഞെടുപ്പിലും മത്സരിച്ചിട്ടില്ല, ഒരു സംസ്ഥാന പ്രതിനിധി പോലും ആയിരുന്നില്ല. എന്റെ ജീവിതത്തിൽ ആദ്യമായി എനിക്ക് തിരഞ്ഞെടുപ്പിനെ നേരിടേണ്ടി വന്നു,”

“2002 ഫെബ്രുവരി 24 ന് ഞാൻ ആദ്യമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ഒരു ജനപ്രതിനിധിയായി. ഫെബ്രുവരി 24, 25, അല്ലെങ്കിൽ 26 തീയതികളിലാണ് ഞാൻ ആദ്യമായി ഗുജറാത്ത് നിയമസഭയിൽ കാലുകുത്തിയത്. 2002 ഫെബ്രുവരി 27 ന് ഞങ്ങൾ ബജറ്റ് സമ്മേളനത്തിനായി നിയമസഭയിൽ ഇരുന്നു. അതേ ദിവസം തന്നെ, ഞാൻ ഒരു ജനപ്രതിനിധിയായിട്ട് വെറും മൂന്ന് ദിവസമേ ആയിട്ടുള്ളൂ, പെട്ടെന്ന് ഭയാനകമായ ഗോധ്ര സംഭവം നടന്നു. സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്തത്ര വലിയ ദുരന്തമായിരുന്നു അത്. ആളുകളെ ജീവനോടെ ചുട്ടുകൊന്നു. കാണ്ഡഹാർ ഹൈജാക്കിംഗ്, പാർലമെന്റ് ആക്രമണം, അല്ലെങ്കിൽ 9/11 പോലുള്ള സംഭവങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, തുടർന്ന് ഇത്രയധികം ആളുകളെ കൊല്ലുകയും ജീവനോടെ ചുട്ടുകൊന്നതിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, സാഹചര്യം എത്രത്തോളം പിരിമുറുക്കവും അസ്ഥിരവുമാണെന്ന് നിങ്ങൾക്ക് ഊഹിക്കാനാകും. തീർച്ചയായും, ഇത് എല്ലാവർക്കും ദാരുണമായിരുന്നു. എല്ലാവരും സമാധാനമാണ് ഇഷ്ടപ്പെടുന്നത്,” അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.

“ഇവ ഇതുവരെ ഉണ്ടായിട്ടുള്ളതിൽ വച്ച് ഏറ്റവും വലിയ കലാപങ്ങളാണെന്ന ധാരണ യഥാർത്ഥത്തിൽ തെറ്റായ വിവരങ്ങളാണ്. 2002 ന് മുമ്പുള്ള ഡാറ്റ നിങ്ങൾ അവലോകനം ചെയ്താൽ, ഗുജറാത്തിൽ പതിവായി കലാപങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടുണ്ടെന്ന് നിങ്ങൾക്ക് കാണാൻ കഴിയും. എവിടെയെങ്കിലും നിരന്തരം കർഫ്യൂ ഏർപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. പട്ടം പറത്തൽ മത്സരങ്ങൾ, ചെറിയ സൈക്കിൾ കൂട്ടിയിടികൾ തുടങ്ങിയ നിസ്സാരകാര്യങ്ങളുടെ പേരിൽ പോലും വർഗീയ അക്രമം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടാം. 2002 ന് മുമ്പ് ഗുജറാത്ത് 250-ലധികം പ്രധാന കലാപങ്ങൾക്ക് സാക്ഷ്യം വഹിച്ചു. 1969 ലെ കലാപങ്ങൾ ഏകദേശം ആറ് മാസം നീണ്ടുനിന്നു. അതിനാൽ ഞാൻ ചിത്രത്തിൽ വരുന്നതിന് വളരെ മുമ്പുതന്നെ ​ഗുജറാത്തിന് വർ​ഗീയ കലാപങ്ങളുടെ ഒരു നീണ്ട ചരിത്രമുണ്ടായിരുന്നു.”

“എന്നാൽ 2002-ൽ നടന്ന ആ ഒരു ദാരുണ സംഭവം ഒരു തീപ്പൊരിയായി മാറി, ചിലരെ അക്രമത്തിലേക്ക് നയിച്ചു. എന്നിട്ടും, ജുഡീഷ്യറി ഈ വിഷയം സമഗ്രമായി അന്വേഷിച്ചു. ആ സമയത്ത്, നമ്മുടെ രാഷ്ട്രീയ എതിരാളികൾ അധികാരത്തിലായിരുന്നു, സ്വാഭാവികമായും അവർ നമുക്കെതിരെയുള്ള എല്ലാ ആരോപണങ്ങളും നിലനിൽക്കണമെന്ന് ആഗ്രഹിച്ചു. അവരുടെ നിരന്തരമായ ശ്രമങ്ങൾക്കിടയിലും, ജുഡീഷ്യറി രണ്ടുതവണ സ്ഥിതിഗതികൾ സൂക്ഷ്മമായി വിശകലനം ചെയ്യുകയും ഒടുവിൽ ഞങ്ങൾ പൂർണ്ണമായും നിരപരാധികളാണെന്ന് കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്തു. കോടതികളിൽ നിന്ന് നീതി ലഭിച്ചു,” അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.

“ഗുജറാത്ത് ഇപ്പോഴും സമാധാനപരമായി തുടരുന്നു. വോട്ടുബാങ്ക് രാഷ്ട്രീയം ഒഴിവാക്കുക എന്നതാണ് ഞങ്ങളുടെ സമീപനം. പകരം, എല്ലാവരുമായും ചേർന്ന്, എല്ലാവർക്കും വികസനം, എല്ലാവരുടെയും വിശ്വാസം, എല്ലാവരുടെയും പരിശ്രമം എന്നിവയാണ് ഞങ്ങളുടെ മന്ത്രം. പ്രീണന രാഷ്ട്രീയത്തിൽ നിന്ന് മാറി അഭിലാഷത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയത്തിലേക്ക് ഞങ്ങൾ മാറിയിരിക്കുന്നു. ഇക്കാരണത്താൽ, സംഭാവന നൽകാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്ന ഏതൊരാളും ഞങ്ങളോടൊപ്പം മനസ്സോടെ ചേരുന്നു. ഗുജറാത്തിനെ ഒരു വികസിത സംസ്ഥാനമാക്കി മാറ്റാൻ ഞങ്ങൾ നിരന്തരം പരിശ്രമിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. ഇന്ന്, ഒരു വികസിത ഇന്ത്യ കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നതിന് ഗുജറാത്ത് സജീവമായി സംഭാവന നൽകുന്നു,” അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.

‘‘വിമർശനം ജനാധിപത്യത്തിന്റെ ആത്മാവാണ്. എല്ലാ വിമർശനങ്ങളെയും ഞാൻ സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നു. വിമർശനത്തിലൂടെ കൂടുതൽ മെച്ചപ്പെടുത്താൻ നമ്മുക്ക് കഴിയും. ഇന്ത്യയിലെ 140 കോടി ജനങ്ങളാണ് എന്റെ കരുത്ത്. സമാധാന ശ്രമങ്ങൾക്കുള്ള അവസരം ഉത്തരവാദിത്തത്തോടെയും സന്തോഷത്തോടെയും ഏറ്റെടുക്കും. ട്രംപ് അസാമാന്യ ധെെര്യമുള്ള വ്യക്തിയാണ്. പരസ്പര വിശ്വാസവും സുശക്തമായ ബന്ധവും ട്രംപുമായി ഉണ്ട്. മാദ്ധ്യമങ്ങളുടെ വിലയിരുത്തലുകളാണ് പലപ്പോഴും ജനം സ്വീകരിക്കുന്നത്. ജനം നേരിട്ട് കാര്യങ്ങൾ മനസിലാക്കുന്നില്ല. മൂന്നാം കക്ഷിയുടെ ഇടപെടലാണ് പലപ്പോഴും കാര്യങ്ങൾ പ്രശ്നമുള്ളതാക്കുന്നത്. കുട്ടിക്കാലത്ത് ഗാന്ധിജിയുടെ ആശയങ്ങളിൽ ആകൃഷ്ടനായാണ് ആദ്യമായി ഞാൻ നിരാഹാരം അനുഷ്ഠിച്ചത്.

ഏത് വേദിയിലും രാജ്യതാൽപര്യമാണ് ഞാൻ മുന്നോട്ട് വയ്ക്കുന്നത്. ആ ഉത്തരവാദിത്വം ജനം തന്നെ ഏൽപ്പിച്ചതാണ്. എന്റെ രാജ്യമാണ് എന്റെ ഹെെക്കമാൻഡ്. 2014ൽ താൻ അധികാരമേൽക്കുമ്പോൾ രാജ്യത്തെ ബാധിച്ചിരുന്ന ദുഷ്പ്രവണതകളുടെ വേരറുക്കാൻ കഴിഞ്ഞു. സർക്കാരിന്റെ ക്ഷേമപദ്ധതികൾ മുൻപ് അനർഹർക്കായിരുന്നു കിട്ടിയത്. കല്യാണം കഴിക്കാത്തവർ വരെ വിധവ പെൻഷൻ വാങ്ങിയിരുന്നു. അങ്ങനെ തെറ്റായ കീഴ്‌വഴക്കങ്ങളെല്ലാം ശുദ്ധികലശം നടത്തി. അർഹരായവർക്ക് നേരിട്ട് സഹായം എത്തിച്ചു കൊടുക്കുകയാണ്. തെറ്റായ കെെകളിലെത്തിയിരുന്ന 30 ലക്ഷം കോടതി രൂപ അർഹരായവർക്ക് നൽകാൻ കഴിഞ്ഞു. ചെെനയുമായുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ബന്ധം ശക്തമായി തുടരും. ഭാവിയിലും ആ ബന്ധം വളരും അതിർത്തി രാജ്യങ്ങളാകുമ്പോൾ അഭിപ്രായ വ്യത്യാസങ്ങൾ സ്വാഭാവികമാണ്’‘. മോദി കൂട്ടിച്ചേർത്തു.