മേഘവിസ്ഫോടനം: ഉത്തരാഖണ്ഡിൽ കനത്ത നാശനഷ്ടം

ഉത്തരാഖണ്ഡിൽ പ്രകൃതിയുടെ സംഹാരതാണ്ഡവം തുടരുകയാണ്. കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് ദിവസങ്ങളായി നിർത്താതെ പെയ്യുന്ന മഴ ജനജീവിതം ദുരിതത്തിലാക്കി. ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ ഉത്തരകാശി ജില്ലയിലെ ആറ് കാലാവസ്ഥാ കേന്ദ്രങ്ങളിൽ ആഗസ്റ്റ് 5 ന് രാവിലെ 8.30 മുതൽ വൈകുന്നേരം 4.30 വരെ 120 മില്ലിമീറ്റർ മഴയാണ് രേഖപ്പെടുത്തിയത്. ഇതേത്തുടർന്ന് ഖീർ ഗംഗാ നദിയിൽ വലിയ വെള്ളപ്പൊക്കമുണ്ടായി. ധരാലി ഗ്രാമത്തിൽ വെള്ളം ഇരച്ചുകയറിയത് വലിയ നാശനഷ്ടങ്ങൾക്ക് കാരണമായി.

മേഘവിസ്ഫോടനം: ആശങ്കയകലാതെ കാലാവസ്ഥാ നിരീക്ഷകർ

ഉത്തരകാശിയിലെ മഴയുടെ തീവ്രത ‘മേഘവിസ്ഫോടനം’ ആയി പ്രഖ്യാപിക്കാൻ വേണ്ടത്ര ശക്തമല്ലെന്ന് ഇന്ത്യൻ കാലാവസ്ഥാ വകുപ്പ് (IMD) അറിയിച്ചു. എന്നാൽ, മേഘവിസ്ഫോടനത്തിനുള്ള സാധ്യത പൂർണ്ണമായി തള്ളിക്കളയാനും കഴിയില്ലെന്ന് IMD ഡയറക്ടർ ജനറൽ ഡോ. എം. മൊഹപത്ര പറയുന്നു. “വടക്കൻ ഉത്തരകാശിയുടെ മുകൾഭാഗങ്ങളിലും ടിബറ്റിലും അതിശക്തമായ മഴ ലഭിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. ഇത് നദികളിലെ നീരൊഴുക്ക് വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും ഉത്തരാഖണ്ഡിൽ മണ്ണിടിച്ചിലിനും വെള്ളപ്പൊക്കത്തിനും കാരണമാവുകയും ചെയ്യും. ഇതിന്റെ ഫലമായി ഉത്തർപ്രദേശിലെ താഴ്ന്ന പ്രദേശങ്ങളിലും വെള്ളപ്പൊക്കമുണ്ടാകാറുണ്ട്,” അദ്ദേഹം വിശദീകരിച്ചു.

തെക്കുപടിഞ്ഞാറൻ മൺസൂൺ പൂർണ്ണമായി ശക്തിപ്രാപിച്ചതിനാൽ ഹിമാലയൻ താഴ്വരകളിൽ കനത്ത മഴ തുടരുമെന്ന് കാലാവസ്ഥാ നിരീക്ഷകർ മുന്നറിയിപ്പ് നൽകുന്നു. കഴിഞ്ഞ 24 മണിക്കൂറിനുള്ളിൽ ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ ഹരിദ്വാറിൽ ഏകദേശം 300 മില്ലിമീറ്റർ മഴയാണ് രേഖപ്പെടുത്തിയത്. പൗരി ഘർവാളിലെ നരേന്ദ്രനഗറിൽ 170 മില്ലിമീറ്ററും ഋഷികേശിൽ 140 മില്ലിമീറ്ററും മഴ ലഭിച്ചു. പലയിടങ്ങളിലും 100 മില്ലിമീറ്ററിലധികം മഴ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഈ മഴ തുടരുമെന്നും ഓഗസ്റ്റ് 11 വരെ സംസ്ഥാനത്ത് കനത്ത മഴക്ക് സാധ്യതയുണ്ടെന്നും IMD മുന്നറിയിപ്പ് നൽകിയിട്ടുണ്ട്.

ഒരു പടിഞ്ഞാറൻ അസ്വസ്ഥതയും (Western Disturbance) വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ ഉത്തർപ്രദേശിൽ നിന്ന് വടക്കുകിഴക്കൻ അറബിക്കടലിലേക്ക് വ്യാപിക്കുന്ന മറ്റൊരു ന്യൂനമർദ്ദവും ചേർന്നാണ് വടക്ക്-പടിഞ്ഞാറൻ മേഖലയിൽ കനത്ത മഴക്ക് കാരണമാകുന്നത്. ഓറഞ്ച് മുതൽ റെഡ് അലേർട്ടുകൾ വരെ പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, ദുരന്തങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നത് തടയാൻ ഇത് പര്യാപ്തമല്ല.

ഖീർ ഗംഗയിലെ വെള്ളപ്പൊക്കത്തിൽ ഗ്രാമം മുങ്ങാൻ നിമിഷങ്ങൾ മാത്രമേ വേണ്ടിവന്നുള്ളൂ. പുതുതായി നിർമ്മിച്ച വീടുകളാണ് കൂടുതലും തകർന്നത്. ഈ നിർമ്മിതികളിൽ ഭൂരിഭാഗവും നദിക്കരയോട് ചേർന്ന്, പരിസ്ഥിതി മാനദണ്ഡങ്ങൾ ലംഘിച്ചാണ് നിർമ്മിച്ചതെന്ന് നാട്ടുകാർ പറയുന്നു. ദുരന്തത്തിന്റെ വ്യാപ്തി വർദ്ധിപ്പിച്ച മറ്റൊരു പ്രധാന കാരണം സമയബന്ധിതമായ മുന്നറിയിപ്പ് സംവിധാനത്തിന്റെ അഭാവമാണ്.

“ഉത്തരാഖണ്ഡിൽ എല്ലാ മഴക്കാലത്തും മേഘവിസ്ഫോടനങ്ങളും മണ്ണിടിച്ചിലുകളും വെള്ളപ്പൊക്കങ്ങളും പതിവായിരിക്കുന്നു. പക്ഷേ, ദുരന്തങ്ങളെ നേരിടാൻ ഫലപ്രദമായ ഒരു മുന്നറിയിപ്പ് സംവിധാനം ഇപ്പോഴും ഇല്ല എന്നത് ആശങ്കാജനകമാണ്. കുറച്ച് മിനിറ്റുകൾക്ക് മുൻപ് ഒരു മുന്നറിയിപ്പ് ലഭിച്ചിരുന്നെങ്കിൽ പോലും നിരവധി ജീവൻ രക്ഷിക്കാൻ കഴിയുമായിരുന്നു,” പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തകൻ അതുൽ സത്തി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.

ഇന്ത്യയിൽ നിലവിൽ 49-ലധികം ഡോപ്ലർ വെതർ റഡാറുകളുണ്ടെങ്കിലും, ദുർബലമായ ഹിമാലയൻ ഭൂപ്രകൃതിയുള്ള ഉത്തരാഖണ്ഡിൽ ഇവയുടെ എണ്ണം വളരെ കുറവാണ്. മുക്തേശ്വറിലും സുർക്കന്ദ ദേവിയിലും സ്ഥാപിച്ചതിന് പുറമേ, ലാൻസ്‌ഡൗണിൽ ഒരു പുതിയ എക്സ്-ബാൻഡ് റഡാറും അടുത്തിടെ കമ്മീഷൻ ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും, അനിയന്ത്രിതമായ നിർമ്മാണങ്ങളും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതവും സംസ്ഥാനത്തെ ദുരന്തങ്ങൾക്ക് കൂടുതൽ സാധ്യതയുള്ളതാക്കുന്നു.

ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ നിലവിലെ സാഹചര്യം ഭരണകൂടത്തിന് ഒരു മുന്നറിയിപ്പാണ്. പാരിസ്ഥിതിക നിയമങ്ങൾ പാലിക്കാതെ നടക്കുന്ന നിർമ്മാണ പ്രവർത്തനങ്ങളും, ദുരന്ത നിവാരണത്തിനുള്ള ഫലപ്രദമായ സംവിധാനങ്ങളുടെ അഭാവവും ഈ ദുരന്തങ്ങൾക്ക് ആക്കം കൂട്ടുന്നു. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ വർദ്ധിക്കുന്ന ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ, ശക്തമായ മുന്നറിയിപ്പ് സംവിധാനങ്ങളും സുസ്ഥിര വികസന രീതികളും നടപ്പാക്കേണ്ടത് അനിവാര്യമാണ്. പ്രകൃതിയുടെ ഈ കോപത്തെ അതിജീവിക്കാൻ ശാസ്ത്രീയമായ സമീപനങ്ങളും ദീർഘവീക്ഷണമുള്ള നയങ്ങളും ആവശ്യമാണ്.