ഓരോ വിമാനത്താവളവും തിരക്കിട്ട യാത്രാ കേന്ദ്രങ്ങൾ മാത്രമല്ല, വാസ്തുവിദ്യയുടെയും എഞ്ചിനീയറിംഗിന്റെയും വിസ്മയങ്ങൾ കൂടിയാണ്. വിമാനങ്ങൾ പറന്നുയരുകയും ഇറങ്ങുകയും ചെയ്യുന്ന റൺവേകളും യാത്രക്കാർക്ക് സൗകര്യപ്രദമായ ടെർമിനലുകളും ചേർന്നതാണ് ഓരോ വിമാനത്താവളവും. യാത്രക്കാർ മണിക്കൂറുകൾ ചെലവഴിക്കുന്ന ഈ ടെർമിനലുകൾ മനോഹരവും സൗകര്യപ്രദവുമാകാൻ വേണ്ടിയാണ് രൂപകൽപ്പന ചെയ്തിരിക്കുന്നത്. സ്ഥലപരിമിതി, യാത്രക്കാരുടെ ഒഴുക്ക്, വിമാനങ്ങളുടെ പ്രവർത്തനം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വിമാനത്താവള ടെർമിനലുകൾ വിവിധ രൂപങ്ങളിലാണ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഓരോ രൂപകൽപ്പനക്കും അതിൻ്റേതായ ലക്ഷ്യമുണ്ട്. മുംബൈ വിമാനത്താവളത്തിൻ്റെ ‘X’ ആകൃതിയുടെ പിന്നിലെ രഹസ്യവും മറ്റ് അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളങ്ങളുടെ തനതായ രൂപകൽപ്പനകളും നമുക്ക് പരിശോധിക്കാം.
വിവിധ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വിമാനത്താവളങ്ങളിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന നാല് പ്രധാന ലേഔട്ടുകൾ ഇവയാണ്.
ലീനിയർ ഡിസൈൻ: ഏറ്റവും ലളിതമായ രൂപം
മ്യൂണിക്ക് വിമാനത്താവളത്തിൽ കാണുന്നത് പോലെ, ഏറ്റവും ലളിതമായ രൂപകൽപ്പനയാണിത്. ടെർമിനൽ ഒരു നീണ്ട നേർരേഖയിൽ നിർമ്മിക്കപ്പെടുന്നു. എല്ലാ വിമാന ഗേറ്റുകളും ഒരു വശത്താണ് ക്രമീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഇത് നിർമ്മിക്കാനും പ്രവർത്തിപ്പിക്കാനും എളുപ്പമാണ്. യാത്രക്കാർക്ക് തങ്ങളുടെ ഗേറ്റുകളിൽ എത്താൻ വളരെ ദൂരം നടക്കേണ്ടിവരും.
സാറ്റലൈറ്റ് ഡിസൈൻ: വിമാനം കയറാൻ എളുപ്പം
ലണ്ടനിലെ ഗാറ്റ്‌വിക്ക് വിമാനത്താവളം പോലുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന സ്മാർട്ട് സജ്ജീകരണമാണിത്. പ്രധാന ടെർമിനൽ, തുരങ്കങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ ഇടനാഴികൾ വഴി ചെറിയ സാറ്റലൈറ്റ് ടെർമിനലുകളുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. വിമാനങ്ങൾക്ക് യാത്രക്കാരെ പാർക്ക് ചെയ്യാനും കയറ്റാനും ഇറക്കാനും ഈ സംവിധാനം വളരെ എളുപ്പമാണ്. സാറ്റലൈറ്റ് ടെർമിനലുകൾ പ്രധാന ടെർമിനലിൽ നിന്ന് അകലെയായതിനാൽ യാത്രക്കാർക്ക് കൂടുതൽ നടക്കേണ്ടി വരും.
പിയർ ഡിസൈൻ: സാധാരണവും സംഘടിതവും
ഡൽഹിയിലെ ഇന്ദിരാഗാന്ധി അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളം (ടെർമിനൽ 1) ഉൾപ്പെടെ ഏറ്റവും സാധാരണയായി കാണപ്പെടുന്ന രൂപരേഖയാണിത്. പുറത്തേക്ക് നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന ഒരു നീണ്ട കൈത്തണ്ടയോ പിയറോ ഉള്ള ഒരു പ്രധാന ടെർമിനൽ. ഈ കൈത്തണ്ടയുടെ ഇരുവശത്തും ബോർഡിംഗ് ഗേറ്റുകൾ ക്രമീകരിക്കുന്നു. വിമാനങ്ങൾക്ക് സമീപത്ത് പാർക്ക് ചെയ്യാനും യാത്രക്കാർക്ക് സംഘടിതമായി സഞ്ചരിക്കാനും ഇത് സഹായിക്കുന്നു.
എക്സ് (X) ഡിസൈൻ: തിരക്ക് കുറയ്ക്കാൻ
പിയർ ലേഔട്ടിന്റെ നൂതനമായ പതിപ്പാണ് എക്സ് ഡിസൈൻ. രണ്ടോ അതിലധികമോ കൈകൾ X ആകൃതിയിൽ പരസ്പരം മുറിച്ചുകടക്കുന്നു. ബീജിംഗ് ഡാക്സിംഗ് അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളത്തിൽ ഈ ഡിസൈൻ അഞ്ച് കൈകളിലേക്ക് വികസിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഈ സജ്ജീകരണം ഗേറ്റുകളുടെ എണ്ണം വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും യാത്രക്കാരുടെ തിരക്ക് കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. മധ്യഭാഗം സാധാരണയായി കടകൾക്കും ലോഞ്ചുകൾക്കും വേണ്ടിയാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്.
മുംബൈ എയർപോർട്ടിൻ്റെ ‘X’ രഹസ്യം
ഇന്ത്യൻ വിമാനത്താവള രൂപകൽപ്പനകളിലെ രസകരമായ ഒരു വസ്തുത മുംബൈ വിമാനത്താവളത്തിൻ്റേതാണ്. മുംബൈ വിമാനത്താവളം ആദ്യം X ആകൃതിയിൽ നിർമ്മിക്കാനാണ് പദ്ധതിയിട്ടിരുന്നത്. എന്നാൽ, സമീപത്തുള്ള ആസൂത്രിതമല്ലാത്ത നിർമ്മാണങ്ങൾ കാരണം യഥാർത്ഥ ഘടനയിൽ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തേണ്ടിവന്നു. എങ്കിലും, എക്സ് ഡിസൈനിൻ്റെ തത്വങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ടുള്ള ഒരു പരിഷ്കരിച്ച രൂപമാണ് മുംബൈയിൽ നിലവിലുള്ളത്.
വിമാനത്താവള ടെർമിനലുകളുടെ ഈ വൈവിധ്യമാർന്ന രൂപകൽപ്പനകൾ കേവലം സൗന്ദര്യത്തിന് വേണ്ടി മാത്രമല്ല, യാത്രക്കാരുടെ സൗകര്യം മെച്ചപ്പെടുത്താനും വിമാന പ്രവർത്തനങ്ങൾ കാര്യക്ഷമമാക്കാനും ലക്ഷ്യമിട്ടുള്ളതാണ്. ലീനിയർ, സാറ്റലൈറ്റ്, പിയർ, എക്സ് ഡിസൈനുകൾ ഓരോന്നും അതിൻ്റേതായ വെല്ലുവിളികളും സൗകര്യങ്ങളും നൽകുന്നു. മുംബൈയുടെ ‘X’ രഹസ്യം പോലെ, ഓരോ വിമാനത്താവള രൂപകൽപ്പനക്കും പിന്നിൽ സ്ഥലപരിമിതിയും പ്രവർത്തനക്ഷമതയും തമ്മിലുള്ള സങ്കീർണ്ണമായ ഒരു കഥയുണ്ട്. ഇത് യാത്രക്കാർക്ക് മടുപ്പുളവാക്കുന്ന ഒരിടത്തിന് പകരം, സ്വാഗതാർഹമായ ഒരു യാത്രാനുഭവം നൽകാൻ സഹായിക്കുന്നു.